ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
Дмитриев Дмитрий Николаевич
Дата рождения: 11.11.1955 г.
Уроженец: с. Кырыкый
Вид спорта: Хапсагай, вольная борьба
Достижения:
Мастер спорта ЯАССР по хапсагай
Кандидат в мастера спорта СССР по вольной борьбе
Награжден знаком: «Почетный работник дорожного строительства России»
1955 с. сэтинньи 11 к. Үөһээ Бүлүү Кырыкыйыгар төрөөбүтэ. Кыра сааһыгар Бүлүү Хампатыгар эдьиийигэр баран олорбута уонна онно үөрэммитэ. Оскуоланы бүтэрэн, армияҕа сулууспалаан баран, орто анал үөрэҕи бүтэрэн дойдутугар Кырыкыйга эргиллэн кэлбитэ, өссө ыал буолан, механик, шофер идэлээх кэлбитэ, маҥнай шоферунан, онтон механигынан үлэлээбитэ, салалтаны кытта тапсан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Ол быыһыгар хапсаҕайга, көҥүл тустууга улуус иһигэр тустубута, сороҕор хотор, сорох түгэҥҥэ хотторор этэ. Дима уҥуоҕа кыра буолан баран сүгэр, көтөҕөр өттүгэр бөдөҥ да дьоҥҥо сабырыйтарбат этэ. Түргэн үлүгэрдик Кырыкыйга дьиэ-уот туттубута. Киэһэ-сарсыарда кустуура, балыктыыра, үчүгэй булчут-сааһыт, балыксыт буолбута, улахан да бултка бириэмэ буллаҕына сылдьара. Онтон сыллата оҕолонон, оҕолоро элбээн — 5 кыыс, 1 уол, оҕолор үөрэнэр саастара кэлбитигэр, ииппит дьоно сааһырбыттарынан кинилэри көрө-истэ Бүлүү куоратыгар көспүтэ, дьэ манна тиийэн арыый иллэҥсийэн тустубутунан барбыта. Бу кэмҥэ Бүлүүгэ В. Румянцев республикатааҕы турнира буолара, Дима бу тустууга 55 кг ыйааһыҥҥа тустан үксүгэр үчүгэй тустууну көрдөрөр буолбута, сотору Саха АССР хапсаҕайга маастарын нуорматын толоруон сөптөөҕүн сэрэйбитэ уонна эрчиллиитин эбэн биэрбитэ, албастары чочуйбута, хоп курдук атахтыыр буолбута. Утарсааччытын атаҕар илиитэ тиийдэ да көтөҕөн ылара, көрөөччүлэр сэргиир бөҕөстөрө буолбута. Бүлүү куоратыгар биир улахан хапсаҕайга Дмитрий ыйааһыныгар күүстээх бөҕөстөр мустубуттара, маастардар В. Тартакынов, Т. Мойтохонов, Ю. Шамаев, Василий Гоголев уо.д.а. бааллара. Бу тустууга Дмитрий Дмитриев сиппит-хоппут хапсаҕайдьыт буолбута көстүбүтэ, күүс-уох, албас өттүнэн кимиэхэ да хотторботоҕо уонна бириистээх миэстэни ылбыта. Дима үлэһитин уонна техникаҕа сыстаҕаһын көрөн Бүлүү улууһун биир биллэр салайааччыта Иванов Иван Иванович бэйэтин тэрилтэтигэр үлэҕэ ылбыта, маҥнай механигынан, онтон кылаабынай инженеринэн үлэлэппитэ. Эмиэ туох да бокуойа суох үлэлээх тэрилтэҕэ түбэһэн тустуута бытааран ылар, ол эрэн маастар буолар санаатын тохтоппот. Дмитрий бу үлэлии сылдьан үрдүк үөрэҕи бүтэрэн инженер-механик дипломун ылар, туох да быыстала суох үлэ, бу кэмҥэ Бүлүү улууһун суолун оҥоһуутугар элбэх үлэ ыытыллар, оройуоҥҥа тыа нэһилиэктэрэ үксүлэрэ суолланаллар, Дмитрий үлэтэ-хамнаһа тахсар. Сатанар киһи өссө сатанар, биирдэ Мирнэй куоракка айаннаан иһэн Сунтаарга массыыната кыратык хаппырыыстыыр, ону көрүнэ сылдьан тустуук табаарыһын көрсөр уонна сарсын хапсаҕайга республика чемпионата буолуохтааҕын, сарсын ыйааһын уонна тустуу саҕаланыахтааҕын истэн кыттарга быһаарынар. Дмитриев ыйааһынын түүнү быһа түһэрэр, сарсыарда сөп ыйааһыннаах бэлэм буолар. Дьэ манна Дима тустубатаҕа өр буолбут буолан, баҕаран туран тустар уонна үгүс утарсааччыларын көтөҕөн ылан охтортуур, Саха АССР чемпиона буолар. Итинэн кини 1991 с. Саха АССР спордун маастара буолар, ону туоһулуур докумены уонна түөскэ кэтиллэр бэлиэни туттараллар, баҕарбыт баҕатын Дмитрий республика чемпионун, спорт маастарын 36 сааһыгар ситиһэр. Бу 55 кг ыйааһыннаахтарга ылбычча тустуукка кыайтарбат дьыала. Ити үлэлии сылдьан эппитим курдук үрдүк үөрэҕи ылар, оҕолоро эмиэ үөрэнэллэр, кэргэнэ Валентина орто анал үөрэҕи бүтэрэр. Дмитрий үлэлиир тэрилтэтэ суол оҥоһуутугар ситиһиитэ үрдүүр, суол элбэхтик оҥоһуллар, хаачыстыбата да ирдэбилгэ эппиэттиир, ону учуоттаан Правительство Дмитрий Николаевичка “Россия суолун тутуутун Бочуоттаах үлэһитэ” үрдүк ааты иҥэрэр. Дмитрий үлэ үлүскэнигэр 40 сааһын туолбутун билбэккэ да хаалар, биирдэ ветераннар ортолоругар тустар буолбутуттан соһуйа түһэр уонна ветеран бөҕөстөргө дьэ күннүүр, кими да тулуппат, күүс-уох, түргэн хамсаныылара, син оннугар-туойугар хаалбытын билэр уонна элбэхтик тустуон баҕарар да, бириэмэтэ тиийбэт, үлэ-хамнас, хаһаайыстыба түбүгэ элбэх, ол эрэн ветераннарга Бүлүү эҥэригэр 60 кг кими да тулуппат, ити курдук 50 сааһыгар дылы бэркэ үлэлиир, күрэхтэһэр.
Дмитрий Дмитриев 50 сааһын туолан баран тустуутун сыыйа тохтотор, ол эрэн өр сылларга дьарык гыммыт хапсаҕайын, күүстээх-уохтаах хапсаҕайдьыт табаарыстарын умнубат, 50 сааһыгар төрөөбүт дойдутугар Кырыкыйга тустуу бэртээхэй түһүлгэтин тэрийбитэ.