ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
Захар Васильевич Евсеев
Уроженец: с. Хоро
Вид спорта: Хапсагай
Достижения:
Мастер спорта ЯАССР по хапсагай
Захар Васильевич Евсеев хайа да тренергэ оччотооҕу кэм сиэринэн дьарыктамматах бөҕөс, бэйэтэ айылҕаттан бэриһиннэрбит дьоҕурунан тустуук буолбута. Маҥнай нэһилиэгин иһигэр, онтон улууһугар биллэн-көстөн барбыта үһү. Кини тустуутун саҕалыырыгар Хороҕо, улууска күүстээх бөҕөстөр элбэхтэр эбит. Ол курдук аан маҥнай 1971 с. Манчаары III Спартакиадатыгар Дьокуускай куоракка Комсомол 50 сылыгар анаммыт Спартакиадаҕа 80 кг ыйааһыннаахтарга I м ылбыта. Бу спартакиадаҕа Захар Евсеев 35-40 саастаах бөҕөстөргө кыттыбыта уонна көрсүбүт утарсааччыларын барыларын кыайбыта. Манна Захар хототтообут бөҕөстөрүн истэригэр Федор Эверстов (Чурапчы), Коммунар Крылов (Уус-Алдан) курдук САССР спордун маастардара бааллар этэ. 1975 с. бэс ыйын 25-27 кк. буолбут Манчаары V Спартакиадатыгар Захар Евсеев эмиэ 40 сааһыттан үөһэ саастаахтарга 70 кг үөһэ ыйааһыннаахтарга тустубута. Бу тустууга кини атаҕын эчэтэн сылдьар кэмэ этэ, сааһыран эрэр киһи атаҕа сүгүн оспокко эрэйдэммитэ уонна совхоз үлэтэ хаһан бүппүтэ баарай, дьарык ситэтэ суоҕа уонна атаҕын оһоллообут киһи атаҕынан тэбэн, олуйан тустара кыаллыбат этэ. Ол иһин утарсааччыларын атахтаан, албын хамсаныылары оҥорон умса тардыталаан тустара тирээбитэ. Эдэриттэн тэбэн, олуйан тустара оһоллоох атаҕыттан иҥнэн кыаллыбат буолбутун билэн тустар стилин уларытарыгар тиийбитэ. Бу дэбигис тустуукка кыаллыбат этэ, киһитэ кини буолан III м ылбыта. Кини иннигэр Быыбар Быкалыров, Коммунар Крылов түспүттэрэ, онтон атыттарын охтортообута. Захар Васильевич бу тустуу кэнниттэн биир спортивнай көрсүһүүгэ маннык эппитэ: “Быыбардыын уруккуттан тустааччыбыт, баһыйар этэ, онуоха атахпын оһоллоон тэбэн, таһыйан тустубатым уонна атахха олох киллэрбэт, онон кыайда” — диэбитэ. Ити кэнниттэн атаҕынан эмсэҕирэн үөс диэки туста барбатаҕа.
Захар Васильевич Кыайыы 30 сылыгар анаммыт Спартакиадаҕа III м ылан САССР спордун маастара буолбута. Өссө тустуон сөптөөҕө да, үөһэ эппитим курдук атаҕа ыалдьара мэһэйдээбитэ.
Захар Васильевич 1936 с. төрөөбүтэ, сэриини 5-6 саастаах оҕо көрсүбүтэ, сэрии алдьархайын этинэн-хаанынан билбитэ. Онон оскуолаҕа ситэ үөрэммэтэҕэ, ол оннугар илиитин күүһүнэн оттоон-мастаан улааппыта. Хайа да үлэҕэ сирдэрбэтэҕэ, от бөҕөнү оттоон, субай сүөһүнү көрөн-истэн, сылгыһыттаан коммунистическай үлэ ударнига буолбута, субай сүөһү төлөһүтүүгэ оройуон чемпион бостууга буолбута. Элбэх оҕолордоох, сиэннэрдээх, онтон сорохторо тустар этилэр, сорох кэмҥэ улуустарыгар миэстэлэһэллэрэ. Оҕолоро бары ыаллар. Захар сыдьаана элбэх, хос сиэннэр да бааллар. Ордук сиэнэ Саша тустуох курдук, орто күрэхтэһиилэргэ бастыыр, миэстэлэһэр.
Захар Васильевич республика түһүлгэтиттэн тохтоон баран нэһилиэгэр, улууһугар кыралаан тустара, барыларыгар инники күөҥҥэ сылдьара. Хороҕо уонтан тахса сыллааҕыта “Хапсаҕай сулустара” түһүлгэ тэриллибитэ. Бу тэрээһиҥҥэ Захар Васильевич бирииһэ оонньоммута. Хас ыйааһын аайы улуус күүстээх ветеран бөҕөстөрө тустубуттара. Ол курдук Өргүөттэн Клавдий Захаров, Оҥхойтон Валерий Федоров, Ороһуттан Семен Лебедкин, Арсентий Оконосов, Николай Григорьев, Константин Васильев, Аскалон Кардашевскай, Яков Егоров курдук бөҕөстөр көбүөргэ тахсыбыттара, бу бөҕөстөр бары САССР, СР, “Сахаада спорт” маастардара. Бу тэрээһини үөрэҕирии туйгуна, I Манчаары оонньууларын II призера У.Н. Александров уонна Хоро нэһилиэгин оччотооҕу баһылыга И.И. Тарасов тэрийэн ыыппыттара, бэртээхэй тустуу этэ. Онтон кэлин билигин үлэлии олорор баһылык С.Н. Чиряев Захар Васильевич сырдык кэриэһигэр оскуола оҕолоругар анаан улахан тустууну тэрийбитэ. Бу тустууну Захар оҕолоро, сиэннэрэ көмөлөһөн дьоһуннаах тустуу буолбута.
Онон түмүккэ Хоролор, дьаһалта, оҕолоро, сиэннэрэ бэйэлэрин биир дойдулаахтарын, Хороттон бастакы спорт маастарын уонна бастакы Манчаары Спартакиадатын чемпионун Захар Васильевич Евсеев аатын үөһэ туталлар, үйэтитэллэр. Захар киһи кэрэмэһэ, саха саарына, майгылаах мааныта этэ, дьиэ кэргэнигэр, нэһилиэгэр ытыктанар, үлэһит мааныта буолан мэлдьи хайҕалга сылдьара.