ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
ХАПСАГАЙ | ПОДРОБНЕЕ О СПОРТСМЕНЕ
Саввинов Платон Егорович
Дата рождения: 1983 г.
Уроженец: с. Хоро
Вид спорта: Хапсагай
Достижения:
Мастер спорта РС(Я) по хапсагай
Мастер спорта РФ по вольной борьбе
Ким туһунан этиллэрин ааҕааччы эмиэ сэрэйдэҕэ дии. Олох кыра эрдэҕиттэн Үөһээ Бүлүүтээҕи оҕо спортивнай оскуолатыгар тустуу сыралаах дьарыгын ааспыт, оскуола биир бастыҥ иитиллээччитэ, көҥүл тустууга Россия, хапсаҕайга СР спордун маастара Платон Саввинов туһунан билиһиннэрэбит. Быһаччы Платон бөдөҥ кыайыыларын эридьиэстээн көрүөхпүт. Маҥнай көҥүл тустууга Саха сиригэр кыайыыларын туһунан ааҕааччыга тиэрдиэхпит.
Платон 10 саастааҕар, тренердэр Валерий Семенов, Данил Обулахов, Хороттон адьас кыра уолу дьонноруттан көҥүллэтэн тустуу оскуолатыгар илдьэ киирэллэр. Ийэ да, аҕа да өттүнэн айылҕа барахсан күүһү-уоҕу бэлэхтээбит аймахтарын тренердэр билэллэрэ. Арай ол күүс-уох спортка, чуолаан тустууга соччо көстө илигэ, таайдара Ким Николай Антонович уолаттара республика таһымыгар бэркэ тусталлара, Саха АССР маастардара этилэр, кыра уол Егор оҕолорго республикаҕа балайда тустубута.
Платон аҕатын өттүнэн күүстээх-күдэхтээх дьон эмиэ элбэхтэр, аҕата Егор эмиэ сэниэлээх киһи, ол эрэн бары хара үлэҕэ эриллибит дьоннор эбитэ үһү. Егор аҕата, эһэтэ эмиэ лаппа сэниэлээхтэрэ үһү да, эмиэ үлэҕэ эриллибит, тустуунан, атын күүһү-күдэҕи көрдөрөр оонньууларга адьаһын кыттыбаттар эбит. Ол иһин Валерий Николаевич маны истэ-билэ сылдьан, Платону ирдэһэн тиийэн булан аҕалан, “фанат” тренер Николай Егорович Афанасьевка туттаран эрчийтэрэн барар. Эт-тирии эстэр, сэниэ-сылба илдьирийэр, быстар дьарыга барар. Тренер Николай Егорович сүрдээҕин баҕаран, ымсыыран туран оҕолору дьарыктыыра, сыыйа уолаттара ситиһиилэнэн барбыттара. Ол иһигэр бастыҥнара Петя Яковлев, Платон Саввинов Россияҕа тиийэ тусталлар. Платон Саввинов, Петя Яковлев Россия чемпиона буолаллар, ону ааһан билигин тренеринэн үлэлии сылдьар В. Литвинов Россия эдэрдэрин чемпиона буолар, онтон Платон Россияҕа оҕолорго 4 төгүл бастыыр, өссө призер буолар. Сахатын сиригэр кыра саастаах уолаттарга хас да төгүл бастыыр уонна призердуур. Платон сыыйа ыйааһына эбиллэн барар, маҥнай 32, 36, 40, 46 кг ыйааһыннаахтарга тустар буоллаҕына, 56, 58, 63 кг көһөн тустар, манна да хотторбот. Кадеттар ортолоругар 63 кг ыйааһыннаахтарга I м ылар, 1999 с. Тааттаҕа Манчаары Спартакиадатыгар 55 кг ыйааһыҥҥа I м буолар, кини кэннигэр кэлин биллиилээх хапсаҕайдьыт буолбут уолаттар Стас Никифоров, Руслан Николаев II, III буолаллар. Платон 2000 с. Покровскайга СР II спортивнай оонньууларыгар 62 кг I м ылар. Бу дьыл атырдьах ыйыгар оҕолор Азиятааҕы оонньууларыгар аны көҥүл тустууга тэҥнээҕин булбат. Оҕолор Азиятааҕы оонньууларыгар хапсаҕайга II м ылар. Онтон Платон Олимпийскай эрэллэр училищеларыгар үөрэнэ киирэр уонна 66 кг ыйааһыннаахтар РФ кубогар үс төгүл боруонса мэтээл хаһаайына буолар, Н. Тарскай бирииһигэр 2006 с. чемпион буолар, өссө икки төгүл миэстэлэһэр, 2006 с. Сунтаарга буолбут IV спортивнай оонньууларга 66 кг ыйааһыҥҥа чемпион буолар. Хапсаҕай тустууга П. Алексеев бирииһигэр 2005, 2007, 2009 сс. I м ылбыта, 2006, 2010, 2012 сс. II м ылбыта, 2016 с. III м ылбыта, онон Саха сирин чемпионаттарыгар кыттан 7 төгүл миэстэлэспит, манна 2015 с. абсолютнай буолбутун, 2013 с. Манчаары Спартакиадатын чемпиона буолбутун эбэн кэбиһиэҕиҥ, хайдахтаах курдук тустуунуй! Платон Саха Республикатын хапсаҕайга Федерациятын кубогын 5 төгүллээх кыайыылааҕа, маны таһынан уонунан ааҕыллар турнирдар чемпионнара, призердара. Саамай улахан турнирдарга хайдах тустубутун көрүөҕүҥ. Аммаҕа Сахаачча бирииһин, Роман Цыпандин бирииһин, Тааттаҕа “Якол” нефтяной хампаанньа бирииһин абсолютнай чемпиона буолуталыыр.
2007 с. Сергей Ли-Фу бирииһигэр 70 кг бастаан “Жигули” массыына хаһаайына буолбута. Дойдутугар ыытыллар республика турнирдарыгар Докторов-Бычырдаан, Степанов-Буучугурас бириистэрин чемпионнара, призердара. Ити курдук Хоро нэһилиэгин бөҕөһө Платон Саввинов көҥүл, хапсаҕай тустууларга кыайыыта-хотуута элбэх, билигин да туста, кыайа-хото сылдьар. Төрөөбүт нэһилиэгин салалтата үлэһит буола илигинэ, үөрэнэр, тустар кэмигэр үбүнэн мэлдьи көмөлөһөр, аныгылыы эттэххэ спонсордыыр. Маны таһынан улуус салалтата күннээн тустар кэмигэр эмиэ сөптөөх көмөнү оҥороро. Платон Саввинов тустуутунан спорду сэҥээрэр дьон астынар, киэн туттар.
Платон Саввинов тоҕо маннык элбэх ситиһиилэннэ? Бастатан туран, айбыт айылҕата күүһү-күдэҕи, сылайбат сындааһыны биэрбитэ, иккиһинэн, тренер Николай Афанасьев анал сорук туруоран дьарыктаабыта уонна Платон дьарыгы көтүппэккэ сэттэ көлөһүнүн тоҕон дьарыктаммыта, сөптөөх кэмигэр Олимпийскай эрэллэр училищеларыгар баран, республика бастыҥ тренердэригэр эрчиллэн, элбэх куоталаһыыларга сылдьан опытыран, күүһүгэр күүс эбиллэн туһунна. Көҥүл тустууга өссө да тустуоҕун ыйааһына эбиллэн ситэ тустубата дии саныыбыт. Онтон хапсаҕайга биир киһи тустарын туһунна, өссө ордук туһунна быһыылаах.
Платон маҥнай 60 кг, 70 кг, 80 кг, билигин 90 кг ыйааһыннаахтарга тустар, аллараа үс ыйааһыҥҥа Саха сирин бастыҥнара буолбута. 90 кг ыйааһыҥҥа СР бастыы илик эрээри биир бастыҥ бөҕөһүнэн ааҕыллар. Дьэ маннык 4 ыйааһыҥҥа Саха сиригэр күүстээх бөҕөһүнэн биллэр бөҕөс элбэҕэ суох, биир эмит баар буолуон сөп.
Платон тустарын көрдөххө, туох баар күүһүн-күдэҕин, туохха үөрэммитин барытын биэрэн тустар, ол иһин үгүс күрэхтэһиигэ чемпион буолар, эбэтэр бириистээх миэстэни ылар. Биһиги өйдүүрбүтүнэн Платон Бүлүүгэ буолбут Манчаары Спартакиадатыгар эрэ хотторбутун өйдүүбүт, ол иһин ыстатыйа саҕаланыытыгар саамай эрэллээх бөҕөс дэммитэ. Платон Саввинов элбэх албастаах, ону чуолкай туттар бөҕөс, ордук илиитин күүһүн туһанан тустарын сөбүлүүр. Платон оҕо эрдэҕиттэн эрчиллиини көтүппэккэ сылдьара, ону таһынан бу кэмҥэ элбэхтик күрэхтэһэр, кэнники икки сылга Монголия чемпионатыгар хапсаҕайдаһан кыайталаабыта уонна ол омуктар тустууларын: “Тустуутун таһыма үрдүк, үчүгэй, монголлар күүстээх бөҕөстөрө хапсаҕайы сэҥээрэллэр эбит, ол эрэн тэрээһинэ ортоһуор буолар эбит” — диэбитэ.
Платон 1983 с. Хоро нэһилиэгэр Егор, Екатерина Саввиновтарга төрөөбүтэ, бырааттарыттан биирдэстэрэ, Гаврил Саввинов СР спордун маастара, улуус биир бастыҥ бөҕөһө. Үөһээ Бүлүү улууһун дьоно-сэргэтэ Платон Саввиновы бэркэ билэллэр, тустуук, киһи быһыытынан үрдүктүк сыаналыыллар, ол иһин да буолуо Хоро нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо ааты иҥэрбиттэрэ балайда буолла. 2016 с. Үөһээ Бүлүү улууһун депутаттара Платон Егорович Саввиновка “Улуус бочуоттаах олохтооҕо” диэн үрдүк ааты иҥэрэн тураллар уонна улуус төрөөбүт күнүгэр, олунньу ый 10 к., ону туоһулуур дастабырыанньаны уонна түөскэ кэтиллэр бэлиэни улуус сэбиэтин бэрэстээтэлэ С.А. Михалев бөҕөс кэтит түөһүгэр иилбитэ.
Платон Саввинов Мэҥэ кыыһын аныгылыы өйдөөх-санаалаах Марияны кэргэн ылан киин куоракка дьиэлээх-уоттаах быр-бааччы олороллор уонна үс оҕону иитэн-улаатыннаран киһи-хара оҥорорго үлэлии-хамсыы сылдьаллар. Платон Егорович Саввинов билигин Дьокуускай куоракка Манчаары Баһылай аатынан республикатааҕы спорт национальнай көрүҥнэрин сайыннарар киин хапсаҕайга тренеринэн үлэлиир.
Саха аатырбыт бөҕөһө Платон Саввинов тустубутун тухары көҥүл тустууга сүрүн утарсааччыларынан элбэх сыл устата Саха сирин бастыҥ бөҕөстөрө: Прокопий Петров, РФ спордун маастара, Россия чемпиона, Александр Брызгалов, РФ спордун маастара, СР чемпиона, Александр Оконешников, Гаврил Слепцов РФ спордун маастардара, Александр Птицын, РФ спордун аан дойдутааҕы кылаастаах маастара буолаллар. Маны таһынан хапсаҕайга СР аатырбыт бөҕөстөрө Семен Семенов, Вадим Семенов, Федор Данилов, эдэр сылдьан 60, 70 кг ыйааһыннаах эрдэҕинэ Николай Семенов, Дмитрий Шадрин, Александр Андреев, Василий Стручков, бу эмиэ Саха сирин элбэх төгүллээх чемпионнарын кытта илин-кэлин түсүһэн элбэх сыл ситиһиилээхтик туһунна уонна билигин да туста сылдьар.